Khởi nghiệp sáng tạo mở là hướng đến sự liên kết, cộng hưởng và lan tỏa –một mô hình tiếp cận mới của Việt Nam khởi động năm 2022 nhằm mở rộng, gắn kết với chương trình, chiến lược của quốc gia và quốc tế. Các địa phương luôn sáng tạo những mô hình khác nhau, song không ngừng liên kết để huy động nguồn lực bù đắp, bổ sung cho các thành phần hạn chế và thiếu hụt của hệ sinh thái khởi nghiệp.
Định vị “Quảng Nam – vùng đất mở cho khởi nghiệp sáng tạo”
Tại ngày hội khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia – TechFest Viet Nam 2022 tổ chức tại Bình Dương, Bộ Khoa học & Công nghệ chính thức công bố mô hình khởi nghiệp Việt Nam “Đổi mới sáng tạo mở – Khơi nguồn tư duy mới” để thích ứng với bối cảnh mới, mở rộng cơ hội tiếp cận tri thức và kết nối toàn cầu trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư diễn ra mạnh mẽ. Quảng Nam khởi động chương trình khởi nghiệp vào năm 2017, chính thức vận hành hệ sinh thái khởi nghiệp vào năm 2018. Bước vào năm 2019, Quảng Nam công bố mô hình Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo theo chủ đề: “Quảng Nam – vùng đất mở cho khởi nghiệp sáng tạo”. Năm 2020, Quảng Nam được Bộ Khoa học và Công nghệ chọn giao điều phối mạng lưới khởi nghiệp vùng duyên hải miền Trung – Tây Nguyên.
Khởi nghiệp mở Quảng Nam được xây dựng trên nền tảng truyền thống canh tân, đổi mới của quê hương, nhất là hệ giá trị dám nghĩ, dám làm, năng động, sáng tạo. Truyền thống bang giao, ngoại thương thời chúa Nguyễn và kết nối thương mại các ngõ nguồn nổi tiếng; tư duy sáng tạo chữ Quốc ngữ và công cuộc Nam du vận động Duy Tân của các chí sĩ lừng danh: Huỳnh Thúc Kháng, Phan Châu Trinh, Trần Quý Cáp phê phán “Bát cổ văn chương túy mộng trung”, khởi xướng nền giáo dục tân học, thực học; từ truyền thống đất trăm nghề, tiềm năng sản vật dưới bể trên nguồn đến nâng tầm và hội nhập sản phẩm địa phương;….
Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Trí Thanh – người khởi xướng và thường xuyên chỉ đạo vận hành Hệ sinh thái khởi nghiệp tâm đắc: “Các bạn trẻ, nhất là các bạn trẻ khởi nghiệp sáng tạo phải luôn đam mê, dấn thân tìm tòi, sáng tạo và mở rộng liên kết, học hỏi để không ngừng vươn lên, thực hiện khát vọng của mình. Tinh thần và giá trị truyền thống của quê hương là bệ đỡ rất có giá trị và có sức truyền cảm hứng mạnh mẽ”
Đồng quan điểm trên, ông Phạm Duy Hiếu, Giám đốc Quỹ Khởi nghiệp Doanh nghiệp Khoa học & Công nghệ Việt Nam, thành viên Hội đồng cố vấn khởi nghiệp sáng tạo quốc gia đánh giá: “Rất nhiều địa phương chọn cho mình một giá trị để định vị, truyền cảm hứng khởi nghiệp trong xã hội, như: Đồng Tháp – Đàn sếu khởi nghiệp, Đà Nẵng – Cánh chuồn bay lên, Nghệ An – Khát vọng sông Lam, Khánh Hòa – Khung trời của biển, sáng tạo bức phá, Huế – Cố đô khởi nghiệp;…nhưng slogan của Quảng Nam rất ấn tượng và sâu sắc. Cách định vị ấy có tầm nhìn chiến lược với một tư duy thoáng mở – điều mà bất cứ hệ sinh thái nào trên thế giới đều quan tâm tạo lập”
Sau 3 năm xây dựng tư duy khởi nghiệp mở, cộng đồng khởi nghiệp Quảng Nam đã hình thành mạng lưới đông đảo, thường xuyên tương tác và hỗ trợ cho nhau, cả những chia sẻ thất bại – như là nguồn động viên to lớn trên con đường khởi nghiệp không mấy gian truân. Chấp nhận thất bại để bắt đầu cho sự thành công dần dần được cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo xứ Quảng nhận thức và dấn thân. Chủ dự án khởi nghiệp “Gạo lứt Bh nong – Mang hương rừng ra phố” giải Nhì cấp Quốc gia 2022, xúc động: “Khi chúng tôi cô đơn trong hành trình bỏ phố về quê và càng cô đơn hơn giữa núi rừng Hiệp Đức để nuôi dưỡng ước mơ “trả nợ quê hương” thì tôi bắt gặp mạng lưới khởi nghiệp xứ Quảng thông qua kết nối của người chị, tôi đã thốt lên: Chưa có nơi mô khởi nghiệp sướng như Quảng Nam. Mạng lưới đã tương tác, kết nối,…để tôi có ngày hôm nay. Và, hôm nay, tôi ý thức được mình cần phải làm gì để mang giá trị mạng lưới đến các bạn khởi nghiệp tiếp theo nhiều hơn, để khởi nghiệp xứ Quảng bền vững và lan toa mạnh mẽ hơn”.
Huy động nguồn lực dồi dào
So với các địa phương, nhất là các thành phố, các trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học,….các yếu tố cấu thành Hệ sinh thái khởi nghiệp Quảng Nam thiếu và yếu. Bản thân các yếu tố chưa có sự liên kết và bỗ trợ cho nhau. Từ thực tế đó, Quảng Nam quan tâm, tập trung xây dựng và phát triển chương trình phối hợp Hệ sinh thái khởi nghiệp của địa phương, với ba chương trình cấp tỉnh, 13 chương trình cấp ngành và nhiều sự phối hợp,liên kết thông qua các hoạt động riêng, trở thành địa phương dẫn đầu cả nước về chương trình hợp tác. Ông Phạm Hồng Quất – Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và Doanh nghiệp KH&CN – Bộ Khoa học & Công nghệ đánh giá: “Quảng Nam xây dựng Hệ sinh thái khởi nghiệp rất đặc trưng và đặc biệt, biết huy động mọi nguồn lực để hỗ trợ khởi nghiệp. Có thể nói, tư duy mở trong khởi nghiệp Quảng Nam được định hình sớm nhất và thực hiện thành công vai trò kết nối mạng lưới vùng, quốc gia. Là địa phương rất có trách nhiệm tham gia chuỗi hoạt động thường niên trong khuôn khổ TechFest Quốc gia”
Hầu hết các tổ chức, chuyên gia, cố vấn khởi nghiệp hàng đầu quốc gia đã hội tụ về Quảng Nam để tổ chức hoặc tham gia các Diễn đàn, hội thảo, đào tạo, tập huấn,…về kiến thức, kỹ năng Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo cấp quốc gia, vùng, tiêu biểu như: Diễn đàn Khởi nghiệp Quốc gia thời Cách mạng 4.0; Khởi nghiệp nông nghiệp bền vững; Khởi nghiệp du lịch không rác thải; Chuyến xe hành trình khởi nghiệp thanh niên Việt Nam; Hội thảo “Giải pháp xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo cấp địa phương”; Diễn đàn kết nối mạng lưới Hội/ Câu Lạc bộ khởi nghiệp sáng tạo miền Trung – Tây Nguyên; tổ chức Chương trình “Học sinh, sinh viên với khởi nghiệp sáng tạo”; Chương trình “Sinh viên Quảng Nam tại Huế, Đà Nẵng, thành phố Hồ Chí Minh với khởi nghiệp vì sự phát triển quê hương; đào tạo chuyên gia, giảng viên nguồn (ToT) khởi nghiệp sáng tạo trên địa bàn tỉnh: 100 lượt người tham gia đào tạo ToT (Đại học Huế tổ chức đào tạo 01 lớp với số lượng 45 người; Quỹ Khởi nghiệp doanh nghiệp KH&CN Việt Nam tổ chức 01 lớp với số lượng 35 người; VCCI tổ chức đào tạo cố vấn khởi nghiệp qua nhiều hình thức với số lượng: 10 người và các đào tác khác)….Các Sở: Kế hoạch – Đầu tư, Giáo dục – Đào tạo, Lao động Thương binh và Xã hội, Tỉnh đoàn, Hội Liên hiệp Phụ nữ và Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố, như Tam Kỳ, Hội An, Điện Bàn, Bắc Trà My,.. phối hợp với các chuyên gia, tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp tổ chức đào tạo kiến thức, kỹ năng cho doanh nghiệp, doanh nghiệp khởi nghiệp, hội viên, đoàn viên, thanh niên, học sinh, sinh viên và cộng đồng khởi nghiệp trên địa bàn tỉnh. Tổ chức Ngày hội khởi nghiệp sáng tạo và phát triển ý tưởng, dự án khởi nghiệp sáng tạo, như: Ngày hội Khởi nghiệp sáng tạo Quảng Nam kết hợp Ngày hội khởi nghiệp Phụ nữ miền Trung – Tây Nguyên, TechFest Quảng Nam lần thứ Nhất – 2019, TechFest Quảng Nam lần thứ Hai – 2020 chính thức công bố slogan, TechFest Quảng Nam lần thứ Ba – 2022 với phương châm khởi nghiệp trên nền tảng số, TechFest Quảng Nam tại thành phố Hồ Chí Minh kết nối giao thương; tham gia sự kiện Ngày hội khởi nghiệp sáng tạo quốc gia tại Hà Nội, Quảng Ninh, Đà Nẵng, …và Ngày hội khởi nghiệp sáng tạo các địa phương: Thừa Thiên – Huế, Bình Định, Đắc Lắc, Bến Tre, Quảng Ngãi, Vĩnh Phúc,….Quảng Nam trở thành địa phương dẫn đầu tổ chức nhiều Ngày hội, diễn đàn, hội thảo, sự kiện,…về khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo.
Đồng thời với huy động nguồn lực về trí tuệ, con người, Quảng Nam còn chỉ đạo thực hiện xã hội hóa đảm bảo các điều kiện về cơ sở vật chất và hoạt động truyền thông để tổ chức Ngày hội khởi nghiệp sáng tạo hàng năm cấp tỉnh, cấp huyện và các sự kiện khởi nghiệp lớn trên địa bàn. Đề cao và phát huy vai trò, sứ mệnh của cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân trong đồng hành hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo. Công ty CP Tập đoàn VN Đà Thành công bố thành lập Quỹ Hỗ trợ khởi nghiệp 50 tỷ đồng. Cộng đồng doanh nhân đã tham gia đóng góp xây dựng Quỹ Hỗ trợ khởi nghiệp cấp huyện tại Bắc Trà My, Duy Xuyên, Điện Bàn, Hiệp Đức, Tam Kỳ,…Trong đợt dịch khó khăn các năm qua, Quỹ Hỗ trợ khởi nghiệp của Công ty CP Tập đoàn VN Đà Thành đã dành 3 tỷ đồng cho vay lãi suất O đồng gần 20 dự án; Công ty TNHH Vât liệu xây dựng Phan Ngọc Anh đóng góp Quỹ Hỗ trợ khởi nghiệp huyện Duy Xuyên 1,1 tỷ đồng,… Tổng kinh phí ước tính từ xã hội hóa tham gia tổ chức và hỗ trợ khởi nghiệp trên địa bàn tỉnh gần 10 tỷ đồng. Đặc biệt, doanh nghiệp, doanh nhân trong hệ thống Hiệp hội khởi nghiệp quốc gia, Câu Lạc bộ Đầu tư và Khởi nghiệp Việt Nam, SVF, Trung tâm Đổi mới sáng tạo – Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Trung tâm Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo – Bộ Khoa học và Công nghệ, Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh, Hiệp hội du lịch tỉnh, Câu Lạc bộ doanh nhân QNB,…bằng tâm huyết, trí tuệ và công sức đã có nhiều đóng góp quan trọng trong vai trò cố vấn, tư vấn và tổ chức hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp Quảng Nam. Ấn tượng với hệ sinh thái khởi nghiệp mở Quảng Nam, ông Đinh Việt Hòa – Chủ tịch Hiệp hội khởi nghiệp quốc gia nêu rõ: Hiệp hội đang mở rộng vai trò kết nối khởi nghiệp quốc gia theo mô hình của Quảng Nam. Và, chúng tôi đang lập kế hoạch mời Quảng Nam xây dựng, phát triển hệ thống hiệp hội tại miền Trung – Tây Nguyên.
Là người theo sát và tham mưu xây dựng Hệ sinh thái khởi nghiệp Quảng Nam từ buổi đầu sơ khai đến khi đạt những thành công nổi bật, ông Phạm Ngọc Sinh – Phó Giám đốc Sở Khoa học & Công nghệ, Trưởng Ban Điều hành khởi nghiệp sáng tạo tỉnh nêu rõ: Cộng hưởng và liên kết là nguồn lực quan trọng của hệ sinh thái khởi nghiệp mở. Còn nhiều việc phải làm, nhưng với tư duy và cách đi đúng hướng, Quảng Nam đang dần hoàn thành mục tiêu đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, hoàn chỉnh Hệ sinh thái khởi nghiệp mở năng động, linh hoạt kết nối mạng lưới chuyên gia, cố vấn, tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp quốc gia, quốc tế…Từ tư duy và khát vọng ấy, Quảng Nam đăng cai tổ chức Năm Quốc gia khởi nghiệp 2023 với chủ đề: Quảng Nam – Lan tỏa khát vọng khởi nghiệp như là nơi hội tụ của nhằm xây dựng cộng đồng khởi nghiệp đông đảo, đoàn kết, năng động, sáng tạo và giúp đỡ nhau trong hiện thực hóa khát vọng xây dựng thương hiệu doanh nhân xứ Quảng mang tầm quốc gia, quốc tế./.
Tác giả: Phan Vinh
Comment here