Đưa dược chất saponin vào củ khoai lang

Là một tiến sĩ chuyên ngành ngôn ngữ học và đang công tác tại Trường Đại học Quảng Nam nhưng chị Nguyễn Thị Hồng Sanh (phường Tân Thạnh, TP.Tam Kỳ) lại có niềm đam mê với nông sản Việt. Chị đã tham gia nghiên cứu đưa dược chất saponin từ cây sâm Ngọc Linh ở Nam Trà My vào củ khoai lang và thành công nhân rộng trên nhiều khu vực ở Quảng Nam.

Năm 2019, chị Nguyễn Thị Hồng Sanh đang là giảng viên Trường Đại học Quảng Nam, với niềm đam mê khởi nghiệp, chị đã quyết tâm đầu tư xây dựng Công ty TNHH Giáo dục & đào tạo Littlestar với dự án xây dựng trường Mầm non Ngôi nhà nhỏ, Trung tâm Khoa học sáng tạo STEAM & kỹ năng sống Little House.

Đây là môi trường giáo dục chất lượng, chú trọng giáo dục nhân cách, đạo đức, kỹ năng,… để giúp người trẻ trở thành công dân độc lập, tự tin, biết yêu quý bản thân, con người và môi trường thiên nhiên. Dự án này được xem là dự án hiếm hoi thuộc lĩnh vực giáo dục chất lượng cao lọt vào chung kết cuộc thi ý tưởng, dự án khởi nghiệp sáng tạo năm 2019, được đánh giá cao, cũng như được nhà tài trợ chấp thuận hỗ trợ đầu tư.

Để góp phần làm cho bữa ăn của các bé trong trường giàu dưỡng dinh dưỡng và an toàn hơn, chị Sanh bắt đầu quan tâm nhiều hơn tới các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ. Trong quá trình tìm hiểu, chị Sanh tiếp cận được nhóm nghiên cứu sản phẩm nông nghiệp hữu cơ, gồm các nhà nghiên cứu sinh học, bác sĩ Đông y… trên cả nước. Họ đang nghiên cứu thử nghiệm đưa dược chất saponin vào cây khoai lang. Chị Sanh tham gia vào nhóm này, cùng nghiên cứu, triển khai trồng thực tế và nhân rộng mô hình cho người dân.

Từ tháng 9/2023, chị Sanh bắt đầu trồng các giống khoai lang được nhóm nghiên cứu cung cấp như khoai tím, khoai vàng và khoai trắng ở huyện Tiên Phước. Hai tháng sau, chị tiến hành trồng ở phường Tân Thạnh và xã Tam Thanh (TP.Tam Kỳ). Cuối năm 2023, chị tiếp tục triển khai trồng ở huyện Nam Trà My.

“Sau 3 tháng trồng thì có thể thu hoạch củ. Ngày 26/3, tôi đã gửi mẫu khoai lang củ trồng ở Tiên Phước đi kiểm nghiệm ở Viện dinh dưỡng Quốc gia – Bộ y tế. Bằng phương pháp kiểm nghiệm Test method đã cho thấy được mẫu khoai lang này ccos chưa 0,67% hàm lượng saponin tổng. Đây là một tín hiệu rất đáng mừng” – Chị Sanh chia sẻ.

Theo chị Sanh, tùy vào phương pháp chăm sóc và thổ nhưỡng ở từng khu vực sẽ cho sản phẩm có hàm lượng saponin khác nhau. Ví dụ, nhóm nghiên cứu trồng thử nghiệm ở Hội An thì khi kiểm nghiệm cho thấy củ khoai vàng có chứa 1.34% saponin tổng, dây khoai lang chứa đến 1.79% saponin tổng. Một trường hợp khác ở huyện Hòa Vang (TP.Đà Nẵng) kiểm nghiệm củ khoai trắng được 1.34% saponin.

Sau khi nghiên cứu thành công, chị Sanh đã tiến hành chuyển giao cho nông dân. Yêu cầu người trồng khoai phải tuân thủ tuyệt đối phương pháp canh tác hữu cơ, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hay phân hóa học, bởi các dược chất saponin sẽ không hình thành nếu tiếp xúc với các thành phần hóa học.

Chị Sanh cho biết: “Nhóm nghiên cứu chúng tôi luôn khuyến khích người dân ứng dụng việc cung cấp cho cây khoai những nguồn năng lượng vô hình như phương pháp canh tác phổ biến hiện nay ở Nhật Bản là chăm sóc một cách tỉ mẩn như chăm cây cảnh, cho cây nghe nhạc thư giãn để kích thích nguồn năng lượng tích cực trong cây. Từ đó, cây sẽ sinh trưởng và phát triển tốt, cho hàm lượng saponin cao hơn bình thường”

Hiện nay, chị Sanh đang khảo sát chất lượng bằng việc cung cấp cho một số khách hàng dùng thử và ghi nhận ý kiến đánh giá. Với giá thành khoai lang cũ hiện nay 55 nghìn đồng/kg, khách hàng đều đánh giá cao chất lượng của củ khoai, thơm, ngon và có vị khác với khoai bình thường.

Trong tương lai không xa, chị Sanh sẽ đóng vai trò là người thu mua khoai lang của nông dân rồi sản xuất các sản phẩm thương mại từ củ và dây khoai, có thể là thực phẩm ăn kiêng, ăn vặt và dài hơi đưa sản phẩm xuất khẩu ra thị trường quốc tế. Vì không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, gắn với chuyển đổi xanh, phát triển bền vững nên mô hình này giúp tái tạo đất sạch rất hiệu quả, tiến tới mô hình kinh tế tuần hoàn. Giúp cho người nông dân có nguồn thu nhập cao và ổn định từ giống khoai lang đặc biệt này.

Vừa qua, dự án KOLANVINA – Ngon vị saponin tự nhiên từ khoai lang của chị Sanh đã đạt giải ba trong cuộc thi Ý tưởng, dự án khởi nghiệp sáng tạo tỉnh Quảng Nam 2024.