Hợp tác quốc tế về khoa học và công nghệ (KH&CN) đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương. Đặc biệt, việc đẩy mạnh hợp tác trong lĩnh vực này giúp nâng cao trình độ nghiên cứu, rút ngắn khoảng cách công nghệ, và cải thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật. Quảng Nam đã xác định tăng cường hợp tác KH&CN là yếu tố then chốt trong chiến lược phát triển của tỉnh.
Lịch sử Quảng Nam gắn liền với truyền thống canh tân và đổi mới. Tư duy dấn thân của người Quảng từ lâu đã tạo nên môi trường thuận lợi cho việc ươm mầm và phát triển tri thức khoa học – kỹ thuật. Đây luôn là cơ hội và là mảnh đất ươm mầm để các giá trị, trong đó có kiến thức, kinh nghiệm về khoa học kỹ thuật nảy mầm, sinh sôi và để lại nhiều dấu ấn, có tính thay đổi trong sản xuất và đời sống.
Nhà canh tân Phạm Phú Thứ là tấm gương tiên phong trong việc tiếp cận tiến bộ khoa học thế giới. Các tác phẩm như Bác vật tân biên (sách khoa học), Khai môi yếu pháp (sách khai khoáng), Hàng hải kim châm (sách hàng hải), Vạn quốc công pháp (sách giao thiệp quốc tế) cho thấy khát vọng đổi mới, vươn ra thế giới. Tư duy khoa học mở của xứ Quảng còn thể hiện rõ nét trong phong trào Duy Tân, gắn liền với những nhân vật lịch sử như Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh, Huỳnh Thúc Kháng, Trần Quý Cáp… Họ đều chung tư tưởng “Khai dân trí, chấn dân khí, hậu dân sinh”, mối liên hệ mật thiết với phát triển nguồn nhân lực.
Hiện nay, Quảng Nam có 7 chương trình hợp tác khoa học, 19 chương trình hợp tác về khởi nghiệp sáng tạo và chưa có chương trình chính thức về hợp tác quốc tế.
TS.Ngô Văn Hùng – nguyên Giám đốc Sở KH&CN cho rằng ngay từ những ngày đầu, ngành KH&CN Quảng Nam đã chú trọng chương trình hợp tác về nghiên cứu và để lại nhiều kết quả quan trọng trong thu hút đội ngũ nhà khoa học nghiên cứu sâm Ngọc Linh, các di sản văn hóa…
Song, để đột phá, Quảng Nam cần xây dựng lộ trình hợp tác mạnh mẽ, dài hạn, xác định sản phẩm cụ thể để đáp ứng yêu cầu mới. Tư duy khoa học mở xứ Quảng cần nhận thức mới và thường xuyên chăm lo.
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng và Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, việc đẩy mạnh KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là thang then chốt. Tỉnh ủy Quảng Nam đã ban hành Chương trình số 60 thực hiện Nghị quyết số 57 ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đến năm 2030, định hướng đến năm 2045; trong đó xác định:
Tăng cường hợp tác quốc tế trong phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, với nội dung trọng tâm thu hút các doanh nghiệp công nghệ lớn của thế giới đến đầu tư sản xuất, kinh doanh; học tập kinh nghiệm trong và ngoài nước, các tỉnh, thành phố có các mô hình, giải pháp phù hợp với thực tế của tỉnh; liên kết các tổ chức đầu tư khởi nghiệp, mạng lưới các nhà đầu tư, quỹ đầu tư khởi nghiệp quốc gia, quốc tế để đầu tư các dự án khởi nghiệp sáng tạo trên địa bàn tỉnh.
Tỉnh định hướng hợp tác với các doanh nghiệp công nghệ lớn, các tổ chức quốc tế, các quỹ đầu tư khởi nghiệp để thu hút nguồn lực chất xám. Việc tham gia mạng lưới cố vấn khởi nghiệp quốc tế sẽ là bước đi quan trọng trong thời gian tới.
Tại phiên họp đầu tiên của Ban Chỉ đạo về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tỉnh, Bí thư Tỉnh ủy Lương Nguyễn Minh Triết – Trưởng ban nêu rõ:
KH&CN là sức mạnh, vị thế của địa phương trong xu thế hội nhập. Quảng Nam giàu truyền thống canh tân, hội nhập; nhiều người con Quảng Nam trở thành nhà khoa học uy tín, tài năng trên khắp thế giới. Đó là tài sản quý giá.
Các chương trình hợp tác về KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số phải cụ thể, thiết thực, có sản phẩm. Sớm mời các nhà khoa học uy tín là con em Quảng Nam tham gia hội đồng tư vấn và các chương trình trọng tâm của tỉnh; kết nối và phát triển mạnh mẽ mạng lưới cố vấn khởi nghiệp quốc gia, quốc tế để đẩy mạnh hơn nữa công cuộc khởi nghiệp sáng tạo.
Đồng quan điểm trên, Chủ tịch Hiệp hội Khởi nghiệp quốc gia – TS.Đinh Việt Hòa khuyến cáo: Văn hóa và tư duy khởi nghiệp mở của Quảng Nam là mô hình mẫu cho các địa phương.
“Chúng tôi cho rằng Quảng Nam cần phát huy 2 thành tố quan trọng của hệ sinh thái khởi nghiệp, đó là chăm lo đào tạo quốc tế các ý tưởng, dự án khởi nghiệp của tỉnh và có chiến lược xây dựng đội ngũ chuyên gia khởi nghiệp quốc gia, quốc tế làm nền tảng và điểm thu hút để phát triển mạng lưới khởi nghiệp toàn cầu.
Phát huy mô hình ban điều hành và hướng đến xã hội hóa mạnh mẽ, với sự tham gia của nhiều doanh nhân, chuyên gia để tư vấn cho tỉnh.
Hợp tác phát triển KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được xem là “cơ hội vàng” trong kỷ nguyên mới để phát triển KH&CN địa phương theo hướng: tiếp cận nhanh với những thành tựu, tiến bộ KH&CN của thế giới; đào tạo nguồn lực khoa học phong phú, đa dạng; thu hút ngày càng nhiều doanh nghiệp nước ngoài, mở ra nhiều kênh chuyển giao công nghệ, nhiều khả năng lựa chọn công nghệ; qua đó, phát triển các tổ chức R-D theo hướng đa ngành.
Quảng Nam cũng đề xuất chiến lược hợp tác với Hàn Quốc, Malaysia, Singapore trong khởi nghiệp và công nghệ. Việc bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ quốc tế và nâng cao yếu tố công nghệ trong sản phẩm cũng là hướng đi quan trọng.
Hợp tác quốc tế trong KH&CN không chỉ mở rộng khả năng chuyển giao công nghệ mà còn góp phần định hình vị thế Quảng Nam trong kỷ nguyên mới.
Tác giả: Phạm Ngọc Sinh
Comment here